کاتلین بهتر است یا جاوا؟ مقایسه کاتلین و جاوا

آپدیت ۲۰۲۳

این روزها بسیاری از کسب و کارها به دنبال طراحی و توسعه اپلیکیشن اندرویدی خود هستند. چرا که درصد بالایی از مردم هم اکنون دارای گوشی هوشمند هستند و سیستم عامل اندروید، سیستم عامل اکثریتِ این گوشی‌هاست. بنابراین مسیر موفقیت بسیاری از کسب و کارها به داشتن یک اپلیکیشن اندرویدی وابسته است. از این رو تقاضا برای توسعه دهنده اندروید نیز افزایش داشته و بسیاری نیز به این فکر افتاده‌اند که در این مسیر قدم بردارند. در ابتدای ظهور اندروید، تنها از زبان برنامه نویسی جاوا برای توسعه اپ‌های آن استفاده می‌شد. مدتی بعد زبان کاتلین نیز معرفی شد. حالا از هر دو زبان می‌توان برای توسعه اندروید استفاده کرد. کمپانی‌های بزرگ نیز به دو دسته تقسیم شده‌اند و یک دسته از جاوا استفاده می‌کنند و دسته‌ی دیگر از کاتلین. حالا سوالی که برای همه پیش می‌آید این است که کدام یک بهتر است: کاتلین یا جاوا؟ یا شاید سوال بهتر این است که کدام یک برای توسعه اندروید بهتر است: کاتلین یا جاوا؟ برای پاسخ به این دست از سوالات و روشن کردن تفاوت‌های میان کاتلین و جاوا، تصمیم به نگارش این مقاله گرفتیم.

جاوا چیست؟

جاوا یک زبان برنامه نویسی که در توسعه سیستم عامل اندروید از آن استفاده شده. معمولاً اپلیکیشن‌هایی که مستقیماً با سیستم عامل ارتباط برقرار می‌کنند و از سخت افزار دستگاه استفاده می‌کنند، از زبان برنامه جاوا بهره می‌برند. امکان طراحی و توسعه تقریباً هر نوع اپلیکیشنی با این زبان وجود دارد و به دستگاه و سیستم عامل نیز بستگی ندارد. یعنی علاوه بر اندروید می‌توان با زبان برنامه نویسی جاوا برای ویندوز یا لینوکس نیز برنامه نوشت. زبان برنامه نویسی جاوا توسط کمپانی Sun Microsystems طراحی و توسعه داده شد. این کمپانی بعداً توسط کمپانی اوراکل (Oracle) خریداری شد و هم اکنون از زیر مجموعه‌های این کمپانی به شمار می‌رود. جیمز گاسلینگ در سال ۱۹۹۵، زبان برنامه نویسی جاوا را در Sun Microsystems طراحی کرد. کمپانی Sun Microsystems در سال ۲۰۰۹ میلادی توسط کمپانی اوراکل خریداری شد. جاوا یک زبان برنامه نویسی متن باز، شی گرا و همه منظوره (general purpose) است. برای همین آن را یک زبان برنامه نویسی چندپلتفرمه یا مالتی پلتفرم نیز می‌نامند. چرا که از زبان برنامه نویسی جاوا می‌توان بر روی هر دستگاه و سروری استفاده کرد. ضمناً از آن جایی که این زبان به bytecode کامپایل می‌شود، امکان ران شدن آن بر روی JVM یا Java Virtual Machine نیز وجود دارد.

مزایای جاوا چیست؟

در فهرست زیر، تعدادی از مهم‌ترین مزایای زبان برنامه نویسی جاوا را آورده‌ایم:

• جاوا یک زبان برنامه نویسی چندپلتفرمه است و عملاً می‌توان از آن بر روی هر دستگاه، سرور یا سیستم عاملی استفاده کرد.
• نحوه کدنویسی در آن تقریباً بی‌نقص است و امکان ندارد که جاوا بتواند حافظه یا دیتای اپلیکیشن‌های دیگر در سیستم عامل را به خطر بیندازد.
• جاوا یک زبان برنامه نویسی شی‌گرا است و می‌توان با آن ماژول‌های مختلفی نوشت و از هر کدام در چندین اپلیکیشن مختلف استفاده کرد. همین مسئله باعث قدرتمند شدن این زبان شده است.
• بسیاری از کدهای جاوا به صورت آماده وجود دارند و می‌توان از آن‌ها استفاده کرد.
• سرعت کامپایل در جاوا بالاست و عملیات دیباگ نیز نسبتاً آسان است.
• جاوا یک زبان برنامه نویسی متن باز (اپن سورس) است که امنیت آن تضمین شده، چرا که بسیاری از لایبرری‌های آن در اختیار کمپانی‌های بزرگ مثل گوگل و غیره است.

معایب جاوا چیست؟

به مانند هر زبان برنامه نویسی دیگر، جاوا نیز دارای چالش‌هایی است که ممکن است برخی از آن‌ها به عنوان معایب یاد کنند. تعدادی از مهم‌ترین معایب یا چالش‌های جاوا را در ادامه آورده‌ایم:

• سینتکسی (syntax) که جاوا از آن استفاده می‌کند، در مقایسه با سینتکسِ زبان‌های برنامه نویسی دیگر مثل پایتون کمی پیچیده تر و سنگین تر است.
• اگر یک دیتا با دستگاهی که بر روی آن در حال کدنویسی هستیم، ناسازگار باشد، جاوا هم نمی‌تواند از آن استفاده کند. در واقع سازگاری یک دیتا با جاوا به سازگاری آن دیتا با دستگاه مورد استفاده دارد.
• دسترسی به ویژگی‌های جدید جاوا برای توسعه اپلیکیشن‌های موبایل کمی دشوار است.
• برخی اوقات جاوا با Andorid API به مشکل می‌خورد.
• در مقایسه با دیگر زبان‌های برنامه نویسی، جاوا کمی کندتر است و همچنین مقدار بیشتری از حافظه سیستم را اشغال می‌کند

چه اپلیکیشن‌هایی از جاوا استفاده می‌کنند؟

بسیاری از اپلیکیشن‌ها و کمپانی‌های معروف در دنیا از جاوا برای توسعه استفاده می‌کنند. تعدادی از آن‌ها را در ادامه آورده‌ایم:

• اسپاتیفای: اپلیکیشن موسیقی
• توییتر: شبکه اجتماعی میکروبلاگینگ
• سیگنال: پیام‌رسان

*** البته اخیرا اپلیکیشن توییتر به کاتلین مهاجرت کرده است!

کاتلین چیست؟

کاتلین یک زبان برنامه نویسی شی گرا و کاربردیِ نسبتاً جدید است که تا حد زیادی به جاوا شبیه است و بسیاری معتقدند که کاتلین یک نسخه بهبود یافته جاوا است که ویژگی‌های بهتری نیز به آن اضافه کرده. بنابراین بسیاری از مقایسه‌های کاتلین یا جاوا از همین موضوع سرچشمه می‌گیرد که این دو شباهت‌های زیادی به هم دارند. جاوا زبان نسبتاً ساده‌ای است و معمولاً اگر یک برنامه یکسان را در کاتلین و جاوا مقایسه کنیم، می‌بینیم که در کاتلین تعداد خطوط کمتری کد نوشته می‌شود. زبان برنامه نویسی کاتلین اولین بار در سال ۲۰۱۶ میلادی معرفی شد. مشخص است که این زبان نسبت به زبان برنامه نویسی جاوا بسیار جوان‌تر است. کاتلین نیز به مانند جاوا متن باز یا اپن سورس است و کدهایش به bytecode کامپایل می‌شوند. بنابراین امکان ران شدن کاتلین بر روی JVM یا Java Virtual Machine نیز وجود دارد. همین ویژگی باعث شده تا امکان کار کردن ان بر روی پلتفرم‌های مختلف فراهم شود. همچنین امکان استفاده از لایبرری‌ها و فریم‌ورک‌های ساخته شده در جاوا در یک پروژه کاتلین وجود دارد.

مزایای کاتلین چیست؟

تعدادی از مزایای زبان برنامه نویسی کاتلین که معمولا از آن‌ها به عنوان دلایلی برای استفاده از این زبان استفاده می‌شود، در ادامه آورده‌ایم:

• کامپایل در کاتلین بسیار سریع‌تر است و حجم برنامه‌ها نیز کم‌تر است.
• اگر با جاوا و کاتلین دو برنامه مشابه بنویسیم، برنامه‌ای که با کاتلین نوشته شده قطعاً تعداد خطوط کم‌تری کد دارد. و تعداد خطوط کمتر کد معنی‌اش این است که احتمالاً با تعداد باگ‌های کمتری روبه‌رو خواهیم شد.
• کاتلین را می‌توان بر روی JVM نیز ران کرد. همچنین همه‌ی لایبرری‌ها و فریم‌ورک‌های جاوا قابل انتقال و استفاده در کاتلین هستند.
• کاتلین با زبان برنامه نویسی جاوا اسکریپت برای توسعه وب نیز سازگاری دارد.

معایب کاتلین چیست؟

به مانند هر زبان برنامه نویسی دیگر، کاتلین نیز دارای سختی‌هایی است که ممکن است برخی از آن‌ها به عنوان معایب یاد کنند. تعدادی از مهم‌ترین معایب یا سختی‌های جاوا را در ادامه آورده‌ایم:

• کاتلین هنوز آنقدرها که باید، محبوب نشده و جامعه توسعه‌ دهندگانش به گستردگی جامعه‌ی توسعه ‌دهندگان جاوا نیست.
• از آن جایی که کاتلین زبان جوانی است و هنوز جامعه توسعه ‌دهندگانش به اندازه جاوا نشده، بنابراین لایبرری‌های نسبتاً کمی دارد و همچنین پست‌ها و محتواهای آموزشی در مورد آن نیز کم است.
• خواندن و فهم کدهای کاتلین ممکن است در ابتدا آنقدرها هم که تصور می‌شود، آسان نباشد.
• کاتلین سینتکس نسبتاً خاصی دارد و اگر تیم‌های برنامه نویسی یک مرتبه زبان خود را به کاتلین تغییر دهند، ممکن است در ابتدا با چالش‌های زیادی روبه‌رو شوند.
• توسعه دهندگان کاتلین بسیار کم هستند. بنابراین پیدا کردن یک فرد با تجربه برای آموزش دیدن، کار بسیار سختی است.

*** تا سال های ۲۰۲۲ و ۲۰۲۳ کاتلین محبوبیت زیادی بین توسعه دهندگان پیدا کرد. و باعث شد حتی بسیاری از اپلیکیشن هایی که با جاوا طراحی شده بودند به کاتلین مهاجرت کنند. مطلب زیر را در این باره بخوانید:

“اپلیکیشن های اندرویدی که از جاوا به کاتلین مهاجرت کردند”

چه اپ‌هایی از کاتلین استفاده می‌کنند؟

بسیاری از معروف‌ترین اپلیکیشن‌های اندرویدی در دنیا از زبان برنامه نویسی کاتلین برای توسعه استفاده می‌کنند. تعدادی از آن‌ها در ادامه آورده‌ایم:

• پینترست Pinterest: برنامه به اشتراک گذاری عکس و ویدئو
• ترلو (Trello): برنامه ریزی و تقسیم کار در کارهای گروهی و تیمی
• اورنوت (Evernote): اپلیکیشن برای یادداشت برداری
• وی چت Wechat
• کورس ارا Coursera
• اپلیکیشن Airbnb
• اپلیکیشن  اوبر Uber
• اپلیکیشن دولینگو Duolingo
• دراپ باکس Dropbox

لیست کامل اپلیکیشن های طراحی شده با کاتلین در سال ۲۰۲۲

چرا کاتلین و جاوا را مقایسه می‌کنیم؟

جاوا یک زبان برنامه نویسی همه منظوره است و به همراه جاوا اسکریپت و پایتون، به عنوان یکی از محبوب ترین و پراستفاده ترین زبان‌های برنامه نویسی در دنیا شناخته می‌شود. کاتلین هنوز زبان جوانی است و به این مرحله نرسیده که به عنوان یکی از محبوب‌ترین‌ها در دنیا شناخته شود. اما در زمینه توسعه اندروید، یک رقیب جدی برای جاوا به حساب می‌آید و با توجه به پیشرفت سریع کاتلین، شاید بتوان پیش بینی کرد که در آینده‌ای نه چندان دور، کاتلین جای جاوا را در زمینه توسعه اندروید بگیرد. یک سال بعد از انتشار رسمی کاتلین، یعنی در سال ۲۰۱۷ میلادی، گوگل کاتلین را به عنوان دومین زبان رسمی توسعه اندروید انتخاب کرد و هم اکنون به صورت رسمی از این زبان در اندروید پشتیبانی می‌کند. دو سال بعد یعنی در سال ۲۰۱۹ میلادی، کاتلین در بین برنامه نویس‌های گوگل، به عنوان زبان محبوب برای توسعه اندروید انتخاب شد. مشخص است که زبان کاتلین چگونه در یک مدت زمان کوتاه، رشد خیره کننده‌آی را تجربه کرد. بنابراین در حال حاضر این سوال برای بسیاری از برنامه نویسان و تیم‌های نرم افزاری پیش آمده که آیا باید زبان خود را از جاوا به کاتلین تغییر بدهند یا خیر؟ برای همین است که این روزها مقایسه‌های زیادی بین جاوا و کاتلین می‌شود و در هر کدام از این‌ها سعی می‌شود تا تفاوت‌ها و شباهت‌های هر دو ذکر شود.

کاتلین یا جاوا: تغییر به کاتلین؟

با وجود این که کاتلین به عنوان یکی زبان‌های رسمی توسعه اندروید انتخاب شده و توسط گوگل نیز پشتیبانی می‌شود، اما باز هم بسیاری از برنامه نویس‌ها یا تیم‌های برنامه نویسی برای این تغییر دچار تردید هستند. که البته با توجه به چالش‌های موجود، تردیدهایی منطقی هستند. در ادامه به صورت جزئی‌تر، ویژگی‌های کاتلین و جاوا (از نظر سینتکس) بررسی می‌کنیم تا تفاوت‌های این دو بیشتر و بهتر آشکار شود.

• نداشتن مشکل Null: نشانگر Null یا NullPointerException که با حروف اختصاری NPE نیز شناخته می‌شود، یکی از معایب معروف در جاوا است. بسیاری از مشکلاتی که در برنامه نویسی با زبان جاوا به وجود می‌آید، به خاطر وجود این نشانگر است. اما خبر خوب این است که در زبان برنامه نویسی کاتلین خبری از این نشانگر نیست و مشکلات آن نیز وجود ندارند.
• کلاس داده‌ها: وجود کلاس داده‌ها در کاتلین باعث می‌شود تا کدها بسیار کوتاه‌تر شوند. یک برنامه که در زبان برنامه نویسی جاوا برای نوشتنش به بیست تا سی خط کد احتیاج است، در زبان کاتلین می‌تواند با تنها دو یا سه خط کد نوشته شود.
• نوع متغیر: یک ویژگی خوب دیگر در کاتلین این است که شما برای تعریف هر متغیر، مجبور نیستید تا نوع آن را هم به صورت خاص مشخص کنید.
• برنامه نویسی کاربردی: یکی دیگر از تفاوت‌های میان کاتلین و جاوا، این است که کاتلین یک زبان برنامه نویسی کاربردی تر است. کاتلین دارای متدها و توابع بیشتری است که به طوری که کار برنامه نویسی را ساده‌تر می‌کند و از تعریف توابع و متدها جلوگیری می‌کند. بنابراین کدها نیز کوتاه‌تر می‌شوند.

مقایسه درآمد برنامه نویس کاتلین با جاوا در سال ۲۰۲۲:

مشاغل مرتبط با مهندسی کامپیوتر و برنامه نویسی در آمریکا درآمد بالایی دارد. مخصوصا برنامه نویسی اندروید که جز پردرآمدترین مشاغل دنیاست.

تقریبا میانگین درآمد برنامه نویس کاتلین و جاوا در سال ۲۰۲۲ در آمریکا سالانه حدود ۱۳۰ هزار دلار است. اما بالاترین درآمدهای برنامه نویسی کاتلین در آمریکا بیشتر از جاوا است.

میانگین درآمد خیلی از مشاغل در آمریکا حدود ۵۰ هزار دلار سالانه است. پس می بینیم درآمد سالانه بالای صدهزار دلاری برنامه نویس موبایل خیلی بیشتر از سایر مشاغل در دنیاست.

کاتلین یا جاوا؟ کدام یک بهتر است؟

با بررسی تفاوت‌های اصلی میان جاوا و کاتلین، می‌توان به نتیجه بهتری دست پیدا کرد. شاید مهم‌ترین تفاوت کاتلین با جاوا این است که یک زبان برنامه نویسی کاربردی‌تری است و توابع و متدهای بیشتری دارد. ضمن این که پیچیدگی کمتری دارد و کدهایش کم‌تر و خلوت‌تر هستند. پیچیدگی و طولانی بودن کدهای جاوا، یکی از چیزهایی است که باعث نارضایتی بسیاری از توسعه دهندگان شده است. به طوری که برای تعریف کردن یک متغیر در جاوا، باید چندین خط کد نوشت. کاری که در زبان‌های دیگر مثل پایتون در یک خط می‌تواند انجام شود. زبان برنامه نویسی کاتلین هم اساساً با این هدف ایجاد شد که نسخه‌ای بهتر و آسان تر از جاوا ارائه دهد. بنابراین در آن سعی شده تا اشکالات اصلی مثل همین پیچیده بودن، برطرف شود. ضمن این که اشکال نشانگر NPE که از آن به عنوان اشتباه میلیون دلاری نیز یاد می‌شود، در زبان برنامه نویسی کاتلین برطرف شده. کوتاه بودن کدهای کاتلین در مقایسه با جاوا نیز تفاوت مهمی است. به طوری که اگر دو برنامه مشابه در جاوا و کاتلین نوشته شوند، نسخه کاتلین قطعاً کد کمتری خواهد داشت. نتیجه نهایی این مقایسه قطعاً این است که کاتلین زبان بهتر و آسان‌تری است. می‌توان گفت که کاتلین بسیاری از چالش‌های جاوا را از بین برده و یک زبان بسیار بهتر درست کرده. اما همچنان چالش‌ها و معایب خودش را دارد. ولی بیشتر این چالش‌ها حول این قضیه است که تعداد کمی از توسعه دهندگان به سمت این زبان رفته‌اند و جامعه‌ی نسبتاً کوچکی دارد. به طور قطع زمانی که تعداد بیشتری از افراد از این زبان استفاده کنند، این مشکلات نیز حل خواهند شد.

آپدیت ۲۰۲۳:

تا سال ۲۰۲۳ کاتلین محبوبیت زیادی بین توسعه دهندگان پیدا کرد و اپلیکیشن های زیادی از جاوا به کاتلین مهاجرت کردند.

در حال حاضر گوگل از کاتلین پشتیبانی زیادی می کند و چندان جاوا را آپدیت نمی کند. و اکثر اپلیکیشن ها برای طراحی اپ خود از کاتلین استفده می کنند.

برای یادگیری اندروید با زبان کاتلین می توانید در دوره برنامه نویسی اندروید خانه فناوری در دانشگاه تهران شرکت کنید.