زبان‌های طراحی سایت استفاده شده در وردپرس

یادگیری نحوه توسعه وردپرس، شامل مراحل زیادی است. سوالات زیادی هم در این بین و خصوصاً در ابتدای کار پیش می‌آید. اولین سوال‌هایی که ممکن است برای شما پیش بیاید این است که وردپرس با چه زبانی نوشته شده؟ یا این که برای فعالیت در وردپرس باید چه زبان‌هایی را بلد باشیم. به طور کلی باید بدانیم که زبان‌های طراحی سایت وردپرس چیست.

جواب این سوالات نیز از چند قسمت تشکیل شده است. خود وردپرس و در واقع هسته آن، با زبان برنامه نویسی PHP نوشته شده. اما در توسعه وردپرس از زبان‌های دیگری نیز استفاده می‌شود. زبان‌های HTML و CSS زبان‌هایی هستند که به صورت عمده در توسعه وردپرس نقش دارند و همچنین زبان‌های برنامه نویسی جاوا اسکریپت و PHP نیز نقش مهمی دارند.

می‌توان گفت که برای طراحی سایت وردپرس و یادگیری توسعه وردپرس به صورت کامل، باید با این چهار زبانی که نام بردیم آشنایی کامل داشت. در این مقاله آموزشی سعی می‌کنیم تا به این زبان‌ها بپردازیم و یک بررسی کامل بر روی زبان‌های طراحی سایت وردپرس داشته باشیم.

PHP چیست؟

PHP یک زبان برنامه نویسی و اسکرپتینگ است که به وسیله‌ی آن می‌توان وبسایت‌های اینتراکتیو یا تعاملی طراحی کرد. خود وردپرس نیز با زبان برنامه نویسی PHP نوشته شده. همانند وردپرس، PHP نیز متن باز یا اپن سورس (open source) است.

PHP زبان سمت سرور (server side) است. به این معنی که بر روی سرور وب هاستینگ ران می‌شود. زمانی که یک کاربر وارد سایت شما می‌شود، مرورگرش با سرور سایت شما ارتباط برقرار می‌کند و درخواست بازدید از صفحه را ارائه می‌کند. کد نوشته شده بر روی سرور (با زبان PHP) یک صفحه که با HTML نوشته شده را آماده می‌کند و به کاربر نشان می‌دهد. چیزی که کاربر می‌بیند به زبان HTML است و اثری از PHP در آن نیست. چرا که همان طور که گفتیم، PHP زبان سمت سرور است.

وردپرس چگونه از PHP استفاده می‌کند؟

در واقع این کدهای PHP هستند که چیزی که به نام وردپرس می‌شناسیم را به وجود آورده‌اند. یک وبسایت وردپرس تمام داده‌هایش را در یک دیتابیس MySQL ذخیره می‌کند. (MySQL یک نوع سیستم مدیریت دیتابیس است که در وردپرس از آن استفاده می‌شود). این دیتاها شامل تمام اطلاعات سایت شماست: از نام سایت گرفته، تا پست‌ها وبلاگ و محتواهای آن تا تنظیمات مربوط به افزونه‌ها و اطلاعات کاربران و نویسندگان.

وظیفه کدی که با زبان PHP نوشته شده این است که اطلاعات لازم را از دیتابیس بردارد و آن‌ها را به طوری سر هم کند که با HTML قابل نمایش باشد.

کدهای PHP در فایل‌هایی ذخیره شده‌اند که با پسوند .php خاتمه می‌یابند. اگر فایل‌های داخل فایل نصب وردپرس را بررسی کرده باشید، حتماً دیده‌اید که بیشتر فایل‌ها و کدهای داخل وردپرس، با این پسوند هستند.

PHP چگونه کار می‌کند؟

همان طور که در تعریف ابتدایی خود نیز اشاره کردیم، PHP یک زبان برنامه نویسی مربوط به سمت سرور است. اما این تعریف ممکن است برای بعضی از تازه‌کاران گیج کننده و یا نامفهوم باشد. عبارت «سمت سرور» یعنی فایل‌های PHP که داخل وردپرس قرار دارند، کار خود را فقط بر روی سرور وب هاستینگ انجام می‌دهند. بنابراین وقتی یک کاربر به سایت شما می‌آید (مثلاً به یک پست وبلاگ سر می‌زند) فایل‌های PHP، محتوای آن پست را از دیتابیس فرا می‌خوانند و به شکل یک صفحه وب نمایش می‌دهند.

این پروسه‌ای به ظاهر ساده است. اما واقعیت این است که مرورگرهای اینترنت، زبان PHP را نمی‌خوانند. مرورگرها فقط با HTML کار می‌کنند.

HTML چیست؟

HTML یک زبان برنامه نویسی و اسکریپتینگ است که از آن برای ساختن صفحات وب استفاده می‌شود. HTML در واقع یک زبان سمت کاربر یا client side است. (بر خلاف PHP که یک زبان سمت سرور است و بر روی سرور ران می‌شود). از HTML با عنوان‌هایی نظیر «زبان اصلی برنامه نویسی صفحات وب» یا «مادر تمامی صفحات وب» نیز یاد می‌شود. HTML مخفف کلمات HyperText Markup Language است.

به مرورگرهایی مثل کروم، فایرفاکس، اپرا و سافاری، کلاینت یا کاربر می‌گویند. بنابراین زبان سمت کاربر، زبانی است که مرورگرها با آن‌ها کار می‌کنند. کاری که مرورگر انجام می‌دهد این است که کدهای HTML را به چیزی تبدیل می‌کند که شما آن را در صفحات وب می‌بینید.

در صفحه مرورگر کروم خود با زدن دکمه میان‌بر Ctrl + U می‌توانید سورس کد صفحات وب را ببینید و ببینید که دقیقاً چگونه صفحات وب با استفاده از HTML نوشته و ساخته شده‌اند.

حالا این سوال پیش می‌آید که اگر مرورگر فقط با زبان HTML کار می‌کند و وردپرس هم که با زبان PHP ایجاد شده، پس کاربران چگونه می‌توانند وبسایت شما را ببینند؟

با بررسی مراحل ورود یک کاربر و این که وردپرس برای نمایش سایت چه کار می‌کند، می‌توان به این سوال پاسخ داد:

در مرحله اول، کاربر آدرس سایت شما را در مرورگرش تایپ می‌کند و enter را می‌زند. در اینجا یک درخواست به سمت سرور وب هاستینگ شما ارسال می‌شود. نتیجه‌ی این درخواست این است که سرور شما یک کد HTML از سایت به مرورگر کاربر می‌فرستد. در وبسایت‌های وردپرسی که با PHP نوشته شده‌اند، در اینجا یک اتفاق دیگر هم می‌افتد. در واقع اینجا این کد PHP است که بر روی سرور ران می‌شود و کد HTML را برای کاربر می‌فرستد. مرورگر نیز کد HTML را می‌خواند و آن را به شکل یک صفحه وب به کاربر نمایش می‌دهد.

CSS چیست؟

CSS یا Cascading Style Sheet یک زبان برنامه نویسی است که برای تعریف ویژگی‌های ظاهر و قالب داکیومنت‌های HTML به کار می‌رود. به صورت کلی قالب‌های وردپرس برای نمایش آن چه که ما در صفحه وب می‌بینیم، از ترکیبی از CSS و HTML استفاده می‌کنند و نتیجه می‌شود آن چه ما در ظاهر سایت می‌بینیم.

هر قالب وردپرس دارای یک فایل style.css است که در آن قالب و رنگ بندی و مسائلی از این دست برای هر صفحه تعیین شده است.

می‌توان گفت که در بین زبان‌های طراحی سایت وردپرس ، زبان CSS از همه آسان‌تر است و یادگیری آن وقت زیادی نمی‌برد. خصوصا اگر پیش از این با برنامه نویسی آشنا باشید، می‌توانید در مدت بسیار کوتاهی،  CSS را فرا بگیرید. حتی بدون یادگیری و با نگاه کردن به فایل‌های css سایت خود یا بقیه سایت‌ها، می‌توان چیزهای زیادی در مورد این زبان یاد گرفت.

در فایل‌های CSS به صورت مستقیم می‌توان استایل عناصرِ HTML را تعیین کرد. طراحان با استفاده از class های مختلف، عناصر HTML را دسته بندی می‌کنند و سپس از طریق فایل CSS، تنظیمات مربوط به آن‌ها را تعیین می‌کنند. به این ترتیب، می‌توان برای یک عنصر خاص در کد HTML، از چند استایل مختلف (در جاهای مختلف) استفاده کرد. به طور مثال، نمایش تگ h1 در صفحه اول می‌تواند با نحوه نمایش تگ h1 در پست‌های وبلاگ متفاوت باشد.

جاوا اسکریپت چیست؟

جاوا اسکریپت (JavaScript) یکی از محبوب‌ترین زبان‌های برنامه نویسی در دنیاست. بسیاری از فیچرها و ابزارهای موجود در سایت‌های وردپرسی با زبان جاوا اسکریپت نوشته می‌شوند. می‌توان گفت که اغلب یک سایت وردپرسی با استفاده از زبان‌های HTML و CSS شکل می‌گیرد. با این حال جاوا اسکریپت می‌تواند به طور کلی ویژگی‌های بسیار جدیدتر و متنوع‌تری به سایت اضافه کند.

به مانند HTML، جاوا اسکریپت نیز یک زبان برنامه نویسی سمت کاربر یا client side است. این بدین معنی است که کدهای نوشته شده به زبان جاوا اسکریپت بر روی مرورگر کاربر ران می‌شوند.

جاوا اسکریپت چه کار می‌کند؟

تا به این جا فهیمیدم که جاواسکریپت یک زبان برنامه نویسی سمت کاربر است که می‌تواند در کنار HTML و CSS اجرا شود و ویژگی‌های جدیدی به سایت اضافه کند. اما جاوا اسکریپت دیگر چه کارهایی می‌تواند برای سایت شما انجام دهد. می‌توان گفت که کارهای زیادی از دست این زبان برنامه نویسی برمی‌آید. بسیاری از ویژگی‌های به ظاهر جالب و جدیدی که بر روی سایت‌ها می‌بینید، با این زبان برنامه نویسی ممکن شده است: مثلاً نمایش ساعت دیجیتال یا وجود یک ماشین حساب در سایت.

از آن جایی که جاوا اسکریپت بر روی مرورگر کاربر اجرا می‌شود، قابلیت جمع آوری داده از کاربران را نیز دارد. جمع آوری داده از کاربران برای ساختن وبسایتی سریع و بهینه، اهمیت زیادی دارد.

در ادامه تعدادی از مهم‌ترین استفاده‌های جاوا اسکریپت بر روی سایت وردپرسی (و حتی غیر وردپرسی) را می‌توانید ببینید.

• اجرای رویداد یا Executing Events: رویداد معمولاً به نقطه‌ای از برنامه نویسی گفته می‌شود که در آن، سیستم از کاربر یک چیزی می‌خواهد و کاربر باید به آن پاسخ یا واکنش بدهد. به طور مثال، ممکن است در بدو ورود به یک سایت، از کاربر پرسیده شود که می‌خواهد سایت را با چه زبانی ببیند. یا این که در انتهای مطالعه یک مقاله، از کاربر بخواهد به آن مقاله امتیاز دهد. معمولاً برای نوشتن رویداد یا event بر روی یک سایت وردپرسی، از زبان برنامه نویسی جاوا اسکریپت استفاده می‌شود.
• اتصال به API شخص ثالث (Third party API): حتماً دیده‌اید که در برخی از سایت‌ها، قسمتی از صفحه با استفاده از API یک سیستم ثالث طراحی شده است. مثلاً ممکن است در یک سایت نقشه گوگل مپ را ببینید که بر روی آن چیزی مشخص شده. یا در سایت دیگر بتوانید صفحه اینستاگرام آن کسب و کار را ببینید. سایت‌هایی مانند گوگل و شبکه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام، توییتر و غیره دارای APIهایی هستند که توسعه دهندگان وب می‌توانند از طریق آن‌ها، از دیتای این سایت‌ها استفاده کنند. مثلاً قرار دادن یک نقشه گوگل مپ در سایت شما، با استفاده از اتصال به API گوگل مپ صورت می‌پذیرد. انجام دادن این کارها با استفاده از زبان برنامه نویسی جاوا اسکریپت میسر می‌شود.

در کجاها از جاوا اسکریپت استفاده می‌شود؟

معمولاً از زبان برنامه نویسی جاوا اسکریپت برای اجرای عناصری استفاده می‌شود که اجرایشان با زبان‌های دیگر غیر ممکن است یا این که اجرایشان با زبان‌های دیگر بسیار سخت است و ممکن است سایت را دچار مشکل کند. مثلاً قرار دادن یک پخش کننده ویدئو یا صدا در سایت، کار نسبتاً پیچیده‌ای است. اما اجرایش با جاوا اسکریپت، آن را به یک کار پیش پا افتاده و بسیار ساده تبدیل کرده است. همان طور که در بخش قبلی نیز گفتیم، معمولاً اتصال سایت به API سایت‌ها و برنامه‌های مختلف، با استفاده از جاوا اسکریپت صورت می‌پذیرد.

ضمن این که کدهای جاوا اسکریپت معمولاً در دل کدهای HTML قرار می‌گیرد و کاربر می‌تواند به شکل دلخواه، از اجرای برخی از آن‌ها جلوگیری کند.

از جاوا اسکریپت می‌توان در سمت سرور نیز استفاده کرد. چنین کاری باعث می‌شود تا استفاده از جاوا اسکریپت در سمت کاربر، جلوه قوی‌تری داشته باشد.

جمع بندی زبان‌های طراحی سایت وردپرس

در این قسمت در مورد تمام آن چیزهایی که در این مقاله‌ی آموزشی در موردش صحبت کردیم، یک جمع بندی خواهیم داشت.

گفتیم که وردپرس به عنوان یک نرم افزار و یک سیستم مدیریت محتوا با زبان PHP نوشته شده و در قسمت سمت سرور یا server side نیز از این زبان استفاده می‌کند. اما PHP تنها زبانی نیست که برای یادگیری توسعه وردپرس باید آن را بیاموزیم.

صفحات وب با زبان PHP به نمایش درنمی‌آیند. بلکه مرورگرها با استفاده از زبان HTML است که می‌توانند صفحات مختلف وب را به ما و به طور کلی کاربران نمایش دهند. بنابراین HTML زبان برنامه نویسی مهم دیگری است که در وردپرس و به خصوص در کدهای قالب نقش دارد. زبان برنامه نویسی HTML یک زبان سمت کاربر یا client side است و بر روی مرورگر کاربر اجرا می‌شود.

برای تعیین قالب بندی و رنگ بندی عناصر ساخته شده در کدهای HTML، از زبان برنامه نویسی CSS استفاده می‌شود. همان طور که پیش از این نیز اشاره کردیم، در فایل‌های مربوط به قالب وردپرس، یک فایل به نام style.css وجود دارد که در آن ویژگی‌های مختلف مربوط به عناصر HTML تعیین شده‌اند. پیشنهاد می‌کنیم که حتماً نگاهی به فایل یا فایل‌های CSS در سایت خود بیندازید. صرفاً با نگاه کردن به کدهای آن، می‌توانید چیزهای زیادی یاد بگیرید، چرا که CSS زبان نسبتاً ساده‌ای است و به راحتی می‌توان آن را فهمید و فرا گرفت.

به علاوه‌ی این سه زبانی که معرفی کردیم، یک زبان دیگر هم در وبسایت‌های وردپرسی کاربرد دارد و آن زبان جاوا اسکریپت است. جاوا اسکریپت هم به مانند HTML یک زبان سمت کاربر یا client side است و بر روی مرورگر کاربر اجرا می‌شود.

بسیاری از کارهایی که با استفاده از HTML بر روی سایت انجام دادنشان ممکن نیست، با استفاده از جاوا اسکریپت ممکن می‌شود.